Merhaba bu dersimizde Sentaks (Синтаксис) konusuna giriş yapacağız. Rus Sentaksını bol örneklerle ve açıklayıcı işleyeceğimiz için Синтаксис konusu birkaç derste anlatmayı düşünüyorum.

Sentaks nedir?

Sözdizimi ya da Fransızcadan geçen biçimiyle sentaks, doğal dillerdeki cümle kurma ilke ve kurallarını inceleyen ve bu dildeki cümlelerin esnekliğini inceleyen dil bilimi dalıdır.

Eski Yunanca "birlikte düzenleme, dizme" anlamına gelen sentaks terimi dilbilimde, doğal dillerde nasıl cümle oluşturulacağına dair bir kurallar ve prensipler çalışmasıdır.

Yani Sentaks konusu iyi öğrenildiği zaman sentaks kalıpları ile  daha kolay cümleler kurmamıza yardımcı oluyor ve böylelikle daha akıcı ve hızlı konuşmamızın kapılarını bize açıyor.Sentaks serisinin orta düzey rusça bilenlerin birçok rusça cümle kalıplarını öğrenerek seviyelerini önemli ölçüde geliştirebileceğini, aynı zamanda ileri düzeyde rusça bilenlerin de faydalanabileceği , eksiklerini giderebileceği veya unuttuklarını tekrar edebileceği ni düşünüyorum.

Öncelikle bu seride kullanacağımız kısaltmalara birlikte bakalım

- В.П. = Винительный Падеж  (İsmin –i hali)

- Р.П. = Родительный Падеж (İsmin –in hali)

- Д.П. = Дательный Падеж (İsmin –e hali)

- Т.П. = Творительный Падеж (İsmin –ile hali)

- П.П. = Предложный Падеж (İsmin –de hali)

- Нсв. = Несовершенный вид  (Bitmemiş,tamamlanmamış fiiller)

- Сов. = Совершенный вид (Bitmiş,tamamlanmış fiiller)

- Мр. = Мужской Род (Erkek cins)

- Жр. = Женский Род (Dişi cins)

- Ср.  = Средний Род (Orta cins)

- Мнч. = Множественное число (İsmin çoğul hali)

- Пред. = Предложение (Cümle)

- + (Kelime veya ekten sonra gelecek ismin hangi ismin halini alacağını gösterir  örn: c + Т.П.)

Evet şimdi vakit kaybetmeden Sentaks örneklerimize geçebiliriz. Bu giriş dersimizde “C” ve “Без” öneklerini inceleyelim.

C : ile,le,la,li,birlikte anlamında.

Bildiğiniz gibi “c” aynı zamanda “den” anlamında da kullanılabiliyor.

Şöyleki ; ismin de halinde eğer isim “в” yerine “на” ön eki alıyorsa, bu kelimeye “-den” eklemek istersek “из” yerine “с” kullanmamız gerekir.

Örnek : Antalya => de halinde “в” ön eki alır => В Анталии => bu yüzden  Antalyadan demek istersek “из” kullanmamız gerekir. => из Анталии.

Почта => de halinde “на” ön eki alır => на почте => с почты (postaneden)

Bu kısa hatırlatmamızın ardından asıl konumuz olan ile,le,la,li,birlikte anlamındaki “С” ekimize geri dönelim.

C + Т.П.

İle,le,la,li,birlikte anlamı taşıyan “С”dan sonra gelen isim Творительный Падеж (İsmin –ile hali) alır.

Örnekler:

-Чашка с молоком. (sütlü [içinde süt bulunan] fincan)

-Девушка с чувством юмора. (Espirili [espiri anlayışı olan] kız)

-Кофе с сахаром. (Şekerli kahve)

- Он прекрасно учился в университете и получил диплом с отличием. (Üniversitede mükemmel [fevkalade] okudu ve diplomasını başarıyla aldı)

Без + Р.П.

-sız,siz,suz,süz anlamında kullanılan Без ‘den sonra gelen isimde Родительный Падеж (İsmin –in hali) kullanılır.

Örnekler:

- Человек без характера.  (Karaktersiz insan)

- Чай без сахара. (Şekersiz çay)

- Зима без снега. (Karsız kış)

- Была без радости любовь – Разлука будет без печали. (Aşk sevinçsizdi [sevgisizdi] – Ayrılık kedersiz olacak )

Bu dersimizde kısaltmaların yanında uzun biçimlerini de belirttim ancak bundan sonraki derslerimizde sadece kısaltmaları yazacağız.

Bir sonraki dersimizde görüşmek üzere...

Ulaş POLATLI

Yorumlar